ข้าวเม่า

ข้าวเม่าที่จะเอามาทำข้าวเม่า คือข้าววัยที่เลยระยะน้ำนมแล้ว ข้างในเปลือกข้าวเริ่มแข็งตัวเป็นเม็ด มีสีขาว และห่อหุ้มด้วยเยื่อบางๆ สีเขียว ซึ่งเยื่อสีเขียวนี่แหละ เมื่อข้าวแก่ จะกลายเป็นสีน้ำตาล และกลายเป็นรำอันเป็นแหล่งรวมของวิตามินหลายชนิด ในการเก็บรวงข้าวเพื่อมาทำข้าวเม่าจะเลือกเก็บทีละรวงไม่นิยมใช้เคียวเกี่ยวรวบทั้งกอ เนื่องจากข้าวหนึ่งกอจะมีรวงข้าวแก่ไม่เท่ากัน เมื่อได้เพียงพอแล้วก็นำมารูดเอาเฉพาะเมล็ดข้าวนำไปคั่วในหม้อดินด้วยไฟอ่อนๆจนสุก จากนั้นจึงนำไปตำด้วยครก ใช้พายคนกลับด้านแล้วนำไปฝัดเอาเปลือกข้าวออก ทำซ้ำๆอย่างนี้จนเปลือกข้าวออกหมด จะได้ข้าวเม่าเมล็ดแบนๆสีเขียวน่ารับประทานครับ
ถ้าใช้ข้าวที่อ่อนเกินทำจะทำให้ข้าวเม่าเหนียวจับกันเป็นก้อนและมีเปลือกข้าวติดปนด้วย ซึ่งภาษาอีสานเรียกข้าวเม่าขี้แมว