อีสานจะไม่สิ้นมนต์ขลัง หากทุกคนรวมพลังสืบสานประเพณีไว้

มาดูการสานแหแบบคร่าวๆครับ

อุปกรณ์ในการสานแห
1.ด้ายในลอนเบอร์6
2.กีม
3.ปาน
4.ลูกแห
แห เป็นเครื่องมือที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายตามหมู่บ้านชาวประมงโดยทั่วไป ทั้งในน่านน้ำเค็มและน้ำจืด แหทุกชนิดมีลักษณะเหมือนกัน เมื่อแผ่ออกจะเป็นรูปวงกลม ขอบตีนแหจะมีโซ่ทำด้วยเหล็ก(ลูกแห) เพื่อใช้ถ่วงแหให้จมตัวได้เร็ว แหที่ใช้มักไม่คงทน จะชำรุดและต้องซ่อมเสมอ เพือเพิ่มความเหนียวของแหชาวบ้านจึงนำเปลือกของต้นประดู่ ไปต้มและสกัดเอาน้ำแล้วเอาแหแช่ลงไปในน้ำ ซึ่งมีผลให้เชือกที่ทำแหเหนียวทนทานขึ้นบางท้องถิ่นย้อมด้วยเปลือกและลูกตะโกโดยนำมาทุบแล้วแช่น้ำจนมีสีดำใช้เวลาประมาณหนึ่งเดือนแล้วนำแหลงไปย้อม มาเริ่มสานแหกันดีกว่า
การก่อจอม
ตีตะปูสองตัวระยะห่างแล้วแต่ความต้องการจอมเล็กจอมใหญ่ เสร็จแล้วใช้ด้ายพันรอบตะปูเก้ารอบ ผูกหรือมัดไว้ให้แน่น ดังรูป


ถัก เพื่อความแข็งแรงสวยงาม เว้นปล้ยทั้งสองข้างประมาณข้างละ3ซม. วิธีถักดูตามรูป

ถักเสรจแล้วหน้าตาเป็นแบบนี้ครับ

พับครึ่งจัดให้เท่าๆกันแล้วมัดไว้ให้แน่น

ถักเพิ่มเพื่อแยกตาแหให้เรียงรอบจอม ทั้งหมด16ตา ถ้าเกินตัดออก อิอิ

เสร็จขั้นตอนการก่อจอมแหครับ วิธีการสานว่างๆจะนำเสนอต่อไปครับ

42 ความคิดเห็น:

  1. ไม่ระบุชื่อ19 ตุลาคม 2553 เวลา 20:44

    ตอนนี้ได้วีธีก่อแล้ว อยากรู้วิธีการสานครับ
    แขอย่างไร เริ่มแขกี่ตา

    ตอบลบ
    คำตอบ
    1. ขอวิธิถักแยกตาแหให้เรียงรอบจอมหน่อยครับ ส่งมาทางอีเมล jakka-chai@hotmail.com ขอบคุณครับ

      ลบ
  2. ไม่รู้จะอธิบายไงดี อิอิ เริ่มแรกก็สานเื่ชื่อมระหว่างตาก่อนรอบนึง ต่อไปก็เอาแข
    เดี๋ยวหาวิธีอะธิบายให้เข้าใจง่ายๆก่อน แล้วจะมาเล่าสู่ฟังครับ

    ตอบลบ
  3. การสานแหเวลาที่เราขึ้นสานตอนแรก
    เอาแขก่อนเลยแล้วสานต่อไปให้ได้3-4ตาแห
    แลวเอาแขให้ตรงกับแขที่เริ่มตอนแรก
    ทำอย่างนี้ไปเลื่อยๆ แค่อย่าให้แขหนีออกจากแถว
    ให้ตรงแถวตลอด

    ตอบลบ
  4. ไม่ระบุชื่อ19 ธันวาคม 2553 เวลา 23:14

    ถักเพื่อแยกตาแหทำอย่างใร ขอวิธี+ภาพหน่อยครับ

    ตอบลบ
  5. ไม่ระบุชื่อ22 เมษายน 2554 เวลา 20:07

    (เพิ่มเติมให้นะครับ) ตาแรกเอาแขแล้วสานไปตาที่สองธรรมดาแล้วก็เอาแขคือรอบแรกก็เอาแขทุกอันจนจบรอบ พอจบรอบก็ไม่ต้องเอาแข (เว้นไว้ 1 ตาแห) คือสานไปครบ 2รอบ รอบที่ 3 เริ่มเอาแขอีก และต้องให้ตรงกับตาแขเดิม เพื่อความสวย ที่สำคัญอย่าลือแข เพราะจะทำให้แหไม่ขยายตาเพิ่ม และตอนหว่านแหแล้วแหไม่แตก

    ตอบลบ
  6. ไม่ระบุชื่อ31 ตุลาคม 2554 เวลา 19:33

    อยากได้ภาพที่ละเอียดชัดเจนในการทำจอมทีละขั้นตอนพัน 9 รอบยังไงมัดยังไงผูกยังไงแล้วขั้นตอนขึ้นแหยังไง เพราะลองทำแล้วจอมไม่สวยดูเหมือนไม่แน่น พอลองถักดูแล้วแหไม่บาน ลองทำลงมาประมาณ 1ฟุต ตาแหไม่เพิ่ม ข้างบนมี 20 ตา ข้างล่างก็มี 20 ตา มันไม่ขยายบานออก
    ผมอยากถักเป็นมาก กรุณามอบความรู้ให้ผมด้วยครับ ขอรายละเอียดทีละขั้นตอนง่ายๆครับ ขอบคุณมากกกกก ครับ

    ตอบลบ
  7. อยากถักเป็นขอแบบชัดเจนได้ไหมคะ

    ตอบลบ
  8. กิม หาซื้อได้ที่ไหนค่ะ
    มันมีกี่เบอร์

    ตอบลบ
  9. ที่บ้าน ตา ยาย มีแต่แบบไม้ เอามาใช้ ทำหักแล้วจะหาไปใช้ตา ยายค่ะ

    ตอบลบ
  10. ไม่ระบุชื่อ5 ธันวาคม 2554 เวลา 19:12

    ขอภาพประกอบการเริ่มสานหน่อยครับ อ่านข้อความแล้วไม่เข้าจัยอะ นึกภาพไม่ออก รบกวนหน่อยนะครับ

    ตอบลบ
  11. ผมสานแบบไม่มีจอมครับ ง่ายดี

    ตอบลบ
    คำตอบ
    1. ไม่ระบุชื่อ26 กันยายน 2557 เวลา 11:17

      อ่อ ไม่มีจอม แปว่าพี่ทำแหภานึก พอทำได้แล้วก็เอาต่อกันใช้ไหม่ครับ

      ลบ
  12. เอาแขไปครบรอบแล้วก็เริ่มแถวใหม่ สานเชื่อมแข ครบรอบก็ขึ้นใหม่ สานเก็บตา ไปอีกรอบก็เอาแขครับ ดูที่ข้างบน แขอยู่ไหนก็เอาที่ตานั้น
    จะได้ว่า แขแรก 1 เอา 1 แขต่อมา 2 เอา 1 ทำต่อไปเรื่อยๆครับ 3 เอา 1 จนได้ความยาวที่ต้องการ ทีนี้ก็ไม่เอาแข สานธรรมดาครับ หรือจะเอาแขต่อก็ได้

    ตอบลบ
  13. ขอภาพประกอบวิธีการแขหนน่อยครับ

    ตอบลบ
  14. แข ก็คือการเข้ารูเดิมนะแหละครับ

    ตอบลบ
  15. http://abacoforum.com/forums/showthread.php?t=3753&page=3
    ข้อมูลต่างๆ ที่พอดูได้

    ตอบลบ
  16. ไม่ระบุชื่อ28 กรกฎาคม 2555 เวลา 21:09

    อยากดูวิธีติดลูกแห

    ตอบลบ
  17. สานแห บ่ เป็น เลยมาเบิ่งวิธีสาน

    ตอบลบ
  18. อ่า แล้วขั้นตอนต่อไปละครับ อยากถักแหบ้างจะเอไปดัดแปลงเป็นอย่างอื่น อยากรู้มากครับ คุณโยม ช่วยพระหน่อยจ้า กำลังหาวิธีอยู่เลย

    ตอบลบ
  19. ไม่ระบุชื่อ3 เมษายน 2556 เวลา 23:41

    การสอดตาผูกเชือกตอนสานทำไงหละ

    ตอบลบ
  20. ไม่ระบุชื่อ21 เมษายน 2556 เวลา 00:51

    ผมสานเป็นละนะ แต่ลงฮูป บ่ได่
    1 การติดลูกแห(ซู) ต้องเบิ่งข้อ นอน ตั้ง
    เฮาสิซูใส่ข้อตั้ง โดยการควักธรรมดา(สานตัก 2 รอบ)ครับ
    เอาปลายกีมเข้าตาโซ่ที่ตั้ง (ส่วนใหญ่ นอน 2 สลับ 3)
    แล้วให้ด้ายที่สานอยู่ใต้กีม ควักขึ้นมา แล้วจะยังบ่เป็นปม
    เอาปลายกีมไปดันสายที่ข้างซ้ายของปมที่เพิ่งควักไปทางขวา จะเห็นช่อง
    ให้สอดกีมเข้าไปแล้วกะให้เ่ท่ากัน(มันเทียบปานบ่ได้) แล้วก็สานใส่ตาแหต่อไป

    2 ตอบพระสุเทพครับ หลังจากได้จอมแหแล้วก็เอากีมทั้ง 2 ตัวมาผูกติดกันแล้วก็สานไป(สานตัก 1 รอบ โดยมือซ้ายจับปานเอาด้ายขึงนิ้วนางกับก้อย เอาปลายกีมให้ไปอยู่ใต้ด้ายหมุนไปทางขวา แล้วเอาปลายกีมตักเข้าตาแห จะเห็นช่องว่างตรงที่เราหมุนกีม สอดกีมไป แล้วกระตุกนิ้วนางที่เกี่ยวไว้ จะได้ปม) สานธรรมดาจนจบรอบ (จบรอบเอากีมมัดใส่กันแบบเงื่อนพิรอด)
    แล้วก็ใส่แข(คือการสานเข้าตาเดิมนี่ละ) ถ้าหากเอาแขถูก รอบสานนี้
    แต่ละตาสิมีตาเล็กๆ ซ้อนอยู่ พอสานจบรอบนี้ก็สานธรรมดาไป 2 รอบ
    แล้วไล่ดูให้ตรงกับแขตาข้างบน ก็ให้สานแขอีก(เอิ้นว่า แข11) ทำแบบนี้ไปจนครับ 2 ศอก
    พอได้ 2 ศอก เอาแข 16 คือเอาแขแล้วเว้น 4 รอบ
    จากนั้นก็ถัก แข 16 ไปเรื่อยจนได้ตามต้องการ หากแห 7 ศอกก็เอาแข 16 ไปจนถึง 6 ศอก แล้วก็สานไม่เอาแข สานธรรมดาไปอีก 1 ศอก
    (พอได้ครึ่งศอกก็ดามแห โดยเลือก สมมุติว่าดาม 8 ก็สานไปได้ 8 ตาแล้วดาม การดามคือการสานย้อนกับที่เราสานไปขวา ก็ย้อนกลับมาซ้าย ทำอย่างนี้ 3 รอบ ต่อ 1 ตาดาม)
    แล้วก็ติดลูกแหตามที่บอกไว้ด้านบน ดูตาดามกับข้อโซ่ เอาเชือกมามัดจะได้เพลาแห

    การสานอธิบายยากครับ ถ้าอยากรู้มากกว่านี้ติดต่อผมได้ที่
    https://www.facebook.com/naffatun

    ตอบลบ
    คำตอบ
    1. ไม่ระบุชื่อ14 มกราคม 2558 เวลา 08:39

      อยากได้รูปประกอบต่อจากการถักจอมด้วยอ่ะครับ แล้วใช่ชื่อ สุรเชษฐ์ ธรรมธร หรือป่าว เดี๋ยวแอดผิด ไปเฟสคนอื่น ขอบคุณหลายๆ

      ลบ
  21. ผมขึ้นจอม 16 ห่วงแล้วสานไป2รอบแล้วรอบต่อไปก็แตกตาเล็กออกมา ตาเว้นตาพอจบรอบได้ตาเล็กทั้งหมดในรอบนี้8ตาแล้วผมก็สานไปเก็บตาไปอีกรอบพอรอบต่อไปผมก็เอาตาเล็กอีโดนดูให้ตรงกันด้านบนแล้วทำแบบนี้ไปเลื้อยๆถูกป่าวครับใครรู้แนะนำหน่อยครับ

    ตอบลบ
  22. ไม่ระบุชื่อ2 เมษายน 2557 เวลา 03:17

    ผมก็สานแห จอมแหผม17ตา เพราะ
    17 ตา มัน จะ ออก เยอะ กว่า 16 ตา การเอาแขนะคับ พอเราสานมาได้ 4 รอบ จากจอมเราก็ดึงดูว่า 2ตานะ มันตรง กับ แขแรกไหม นับ จากจอมลงมานะ ไม่ได้นับรอบที่เราสาน แขแรก ก็คือตาจอมนั้นแหละคับ ดึงดูไห้มันตรงกับตา จอม แล้วก็ถักแขเลย พอ ทัก แขตัวนี้เสร็ด มันก็จะมีติงเล็กออกมาจากตาแหที่เราสาน นั้นแหละ คับ ติงแข แล้วเรา ก็ สานไป เลื่ยนๆ จน พอ ใจ แค่ ไหน ก็ ตามใจ คุณ แต่ อยาน ลืม เอา แข ละ ที่ ผม อยาก รุ้ ก็ คือ แขปลาแข
    เหลือด แขบ่มาน แขมาน แข ปลาหมด แข ปลาช่อน นะ เค้านับกัน ยังไง แล้ว เอา กี่ แข นับจาก จอมลงมา

    ตอบลบ
  23. ผมหัดทำจากการอ่านในเว็บยังงงๆใครพออธิบายจากเริ่มจอมจนจบถึงใช่งานได้ช่่วยส่งให้ทาง อีเมลหน่อยครับ
    jakka-chai@hotmail.com ขอบคุณล่วงหน้าครับอยากทำให้ถูกต้องตามแบบวิธีครับขอบคุณครับ

    ตอบลบ
    คำตอบ
    1. http://upload.siamza.com/showpic.php?id=1226556
      รูปที่กำลังทำครับ

      ลบ
  24. ไม่ระบุชื่อ13 กรกฎาคม 2557 เวลา 09:55

    ไม่ยากหรอกครับ

    ตอบลบ
  25. ไม่ระบุชื่อ16 กรกฎาคม 2557 เวลา 17:50

    ผมได้ความรู้จากทุกท่านแล้วผมขอแบ่งปันความรู้มั่ง
    ...โสกแห...(แหที่ถูกโฉลก)
    ให้นับแขแหจากจอมแหลงไปหาปากแห(ลูกแห)ไม่ใช่นับรอบดางแห
    เวลานับให้ว่าเป็นโสกๆไปถึงแขสุดท้าย
    ถึงดีจึงเอา ไม่ดีอย่าเอา ดังนี้
    โสกแขแห
    1.แขแห
    2.แขปลา
    3.มาเปล่า
    4.เหน่าซาน
    5.คานหัก
    6.ผักเหมือด
    7.เลือดติด
    8.จิดปิดจิดปี่
    9.บี๋หัว
    10.แม่ครัวนั่งแตดหย่อ

    - ถ้าตก 1-2 ดีปานกลาง
    - ถ้าตก 3-6-7-8-9 ไม่ดี(บ่หมาน)
    - ถ้าตก 4-5-10 ท่านว่าดีนักแล จดมาจากหนังสือมรดกอีสาน

    ตอบลบ
  26. สวัสดีครับผมมีความสนใจอยากสานแหครับแต่ไม่รู้เรื่องเลยรบกวนพี่ๆทุกคนสอนหน่อยนะครับ

    ตอบลบ
  27. แห-งม (ไม่มีเพลา) ตา 2 นิ้ว ยาว 7 ศอก แข 16 ด้าย 4, 6, 9

    ถักจอมแห แข 16
    ใช้ด้ายเบอร์ 4 ถักรอบแรกปรกติ รอบที่ 2 ออกแขทุกตา จะได้ตาเพิ่มอีก 16 รวมเป็น 32 ตา
    ถักปรกติไปอีก 4 รอบ (2 ตาแห) รอบต่อไป ออกแขให้ตรงกับแขที่ออกไว้ครั้งแรก ทำเสร็จมองทางแนวนอนจะเห็นว่ามีแขตาเว้นตา และจะได้ตาเพิ่มอีก 16 รวมเป็น 48 ตา
    ถักปรกติไปอีก 4 รอบ (2 ตาแห) รอบต่อไป ออกแขให้ตรงกับแขที่ออกไว้ครั้งแรกและครั้งที่สอง จะเห็นว่ามีแขตาเว้นสองตา จะได้ตาเพิ่มอีก 16 รวมเป็น 64 ตา
    ถักปรกติไปอีก 4 รอบ (2 ตาแห) รอบต่อไป ออกแขให้ตรงกับแขที่ออกไว้ครั้งแรก, 2 และ 3 จะเห็นว่ามีแขตาเว้นสามตา จะได้ตาเพิ่มอีก 16 รวมเป็น 80 ตา
    ทำแบบนี้ไปเรื่อย ๆ โดยจะเห็นว่าแขที่เพิ่มจะเป็นแนวเดียวกันตามแนวตั้ง และถ้ามองทางแนวนอนการเว้นจะเพิ่มไปครั้งละ 1 ตา
    ทำจนได้ 6 ศอก (มาจบที่ออกแข)
    จากนั้นถักปรกติ 13 ตา แล้วเปลี่ยนด้ายเป็นเบอร์ 6 ถักไปอีก 2 ตา เปลี่ยนด้ายเป็นเบอร์ 9 ถักยึดลูกแห (นอน 3 สลับ 3) อย่าลืมนับโศก

    วิธีถักแห
    http://www.youtube.com/watch?v=83d322GGslA

    วิธีออกแข
    http://abacoforum.com/forums/showthread.php?t=3753&page=3

    ตอบลบ
    คำตอบ
    1. ความคิดเห็นนี้ถูกผู้เขียนลบ

      ลบ
    2. แก้ไข ในการเพิ่มแขแต่ละรอบพิมพ์ตกคำว่า ทำเสร็จมองทางแนวนอน...... และ....
      แก้ไข จากนั้นถักปรกติ 13 ตาแห (ตาทางแนวตั้ง) แล้วเปลี่ยน.....ถักไปอีก 2 ตาแห
      โศก แก้เป็น โสก

      ลบ
    3. เพิ่มเติม
      การจบรอบ (นาทีที่ 0.30) และการออกแข (นาทีที่ 2.52-3.03)
      ซึ่งการออกแขก็คือการถักซ้ำตาเดิมนั่นเอง
      http://www.youtube.com/watch?v=Tg7Ubqx7X5s

      สานแบบปมภาคกลางหรือปมพิรอด3ชั้น
      http://www.youtube.com/watch?v=WW6VlflNbTU

      สานแบบควัก หรือสานตัก หรือบ่วงสายธนู แล้วแต่จะเรียก
      http://www.youtube.com/watch?v=bGF3GNCAEo0
      http://www.youtube.com/watch?v=Bs5iWgwluHc

      ลบ
    4. ไม่ระบุชื่อ2 เมษายน 2559 เวลา 05:10

      พี่คับผมขอวิธีดามแหหน่อยคับผม พอดีหยุดใส่แขแล้วคับผม

      ลบ
  28. ไม่ระบุชื่อ15 กันยายน 2557 เวลา 23:51

    แขที่ออก เวลาดึงย้อนขึ้นบนมันจะรูด ใช้ปมพิรอด 3 ชั้นก็ยังรูด ปรกติหรือเปล่าครับ เลยเอากาวช้างหยอดล็อกไว้ จะมีผลอะไรหรือเปล่าครับ อ่อ ที่ถักมัดจอม2ด้านไว้ด้วยกันก็รูดเหมือนกัน (ไม่ถักแยกจอม) หรือจะดึงแรงไป

    ตอบลบ
  29. ไม่ระบุชื่อ26 กันยายน 2557 เวลา 10:56

    พี่ครับผมถักตาแหให้รอบจอมไม่เป็นครับ พี่น้าจะบอกด้วย

    ตอบลบ
  30. สานแหไม่ใส่เพา-ยาว8ศอก1คืบ-ตา5ซ.ม.-รวม25ตาแข-สานต่อีก8ตา-สานด้าย6 ขอถามว่า ควรใส่ลูกแหน้ำหนักเท่าไรครับ? ขอบคุณ

    ตอบลบ
  31. ถ้า้ใส่ลูกแหหนักเกือบ 4 กิโลกรัม หนักเกินไปไหมครับ ?

    ตอบลบ
  32. ไม่ระบุชื่อ1 เมษายน 2559 เวลา 12:40

    ขอวิธดามแหด้วยคับผม

    ตอบลบ
  33. ไม่ระบุชื่อ1 เมษายน 2559 เวลา 12:42

    ตอนนี้ผมสานได้เจ็ดศอกแล้วคับหยุดใสแขแล้ว จอนนี้สานต่อจากที่หยุดใส่แขมาปะมาณ10ตา กำลังจะดามแต่ทำไม่เป็นรบกวนผู้รู้ทีคับ

    ตอบลบ
  34. ไม่ระบุชื่อ7 มกราคม 2567 เวลา 23:30

    ถักเป็นแต่ยอ ตอนแรกชื่อเขาใช้ไม่นานมันเปื่อยง่าย เลยถักเอง ทีนี้เกิดสนใจสานแห ไม่รุ้ชื่อด้ายเบอรไร จัดไปเบอร9ลองมาสานดู เรียนจากคลิป ยุทุป กินยาก ด้ายมันไหล จับลำบาก ไม่เหมือนยอ คิดว่าจะง่ายดุแล้วเข้าใจพอมาทำ ด้ายไหล ไม่เหมือนเอ็นยอ

    ตอบลบ